سوال
سوال
سوال:
آيا امام حسين(ع) به صورت طبيعي از مادر خويش ـ حضرت فاطمه(س) ـ شير خورده است يا براي شيرخوردن آن حضرت از دايهاي استفاده كردند؟
جواب:
دربارهي چگونگي شير خوردن حضرت در دوران كودكي، سه احتمال وجود دارد:
الف ـ آن حضرت از مادر ش حضرت فاطمه(س) شير خورده باشد.
ب ـ آن حضرت از دايه شير خورده باشد. (به سبب اختلاف سنّي كمي كه با برادرش امام حسن(ع) داشته است .مرحوم محدث قمي آن را به مقدار اقل مدت حمل( شش ماه) دانسته. در تأييد اين مطلب روايتي را از اصول كافي از حضرت رضا(ع) نقل ميكند كه: «ما بين امام حسن و امام حسين(ع) يك طهر و شش ماه و ده روز واقع شده است؛(1)
ج ـ آنچه از روايات به دست ميآید ، احتمال اول را منتفي ميسازد؛ چون حضرت فاطمه(س) در آن ايام بيمار بودند و شير در سينهي آن حضرت خشكيده بود و به اين مطلب در روايات تصريح شده است؛ ليكن بعضي از روايات، ارتضاع آن حضرت از هر زني، چه حضرت فاطمه(س) و چه غير آن حضرت، را منكر شدهاند؛ از جملهي اين روايات كه ابن شهرآشوب و شيخ صدوق در علل الشرايع و مرحوم محدث قمي در منتهي الآمال آوردهاند، اين است كه: هنگام ولادت امام حسين(ع)، حضرت فاطمه(س) بيمار گشت و شير ايشان خشك شد، تا اين كه از شير دادن ناتوان گشت؛ از اين رو پيامبر اكرم(ص) مُرضِع و دايهاي طلب كردند، ولي يافت نشد؛ پس خود آن حضرت به حجرهي حضرت فاطمه(س) آمدند و انگشت ابهام خويش را در دهان حضرت سيدالشهدا(ع) گذاردند و او هم ميمكيد و حتي بعضي نقل كردهاند كه زبان مبارك را در دهان امام حسين(ع) ميگذاشت و آن حضرت ميمكيد. نقل شده است كه خداوند متعال تا چهل شبانه روز رزق و روزي امام حسين(ع) را در زبان پيغمبر اكرم(ص) قرار داده بود، پس گوشت و خون امام حسين(ع) از گوشت و خون پيامبر اكرم(ص) روييد(2)
مرحوم كليني در اصول كافي از امام صادق(ع) نقل ميكند كه امام حسين(ع) از انگشت ابهام پيامبر اكرم(ص)شير نوشيده است و او مدت آن را دو يا سه روز ميداند و در ادامه مينويسد: هيچ فرزندي جز حضرت عيسي بن مريم(ع) و حسين بن علي(ع) شش ماهه متولد نشد كه بماند(3)
در مورد احتمال دوم كه آن حضرت از دايه شير خورده باشد، رواياتي نقل كردهاند كه آن حضرت دايهاي داشته است به نام امالفضل بنت حارث زن عباس بن عبدالمطلب و اين روايات به اين مضمون است:
صاحب «مستدرك الصحيحين» به سند خود از امالفضل نقل ميكند:
«همانا امالفضل بر رسول خدا(ص) وارد شد؛ پس گفت: اي پيامبر خدا، من ديشب خوابي ديدم كه بسيار سخت و دشوار بود! پيامبر اكرم(ص) دوباره فرمودند: چه ديدي؟ گفت: همانا سخت و ترسناك بود! پيامبر اكرم(ص) دوباره فرمودند: آن چه بود؟ گفت: ديدم مثل اين كه قطعهاي از جسم و بدن شما جدا شد و در دامن من افتاد! پس، پيامبر(ص) فرمودند: خوابي كه ديدهاي خير باشد؛ به خواست خدا دخترم فاطمه(س) پسري به دنيا ميآورد، آنگاه در دامان تو قرار ميگيرد؛ سپس فاطمه(س) حسين(ع) را به دنيا آورد، و او در دامان من قرار گرفت و دايهاش شدم».
ابنسعد نيز در «طبقات الكبري» به سند خود از سماك بن حرب نقل ميكند:
«به درستي كه امالفضل همسر عباس بن عبدالمطلب گفت: اي پيامبر خدا، من در خواب ديدم مثل اين كه عضوي از اعضاي بدن شما در خانهي من است، پيامبر(ص) فرمودند: آنچه ديدهاي خير باشد! دخترم فاطمه(س) پسري به دنيا ميآورد و تواو را شير ميدهي به شير فرزندت «قُثَم» سماك بن حرب گفت: پس فاطمه(س) حسين(ع) را به دنيا آورد؛ سپس كفالت و دايگي او را به امالفضل سپرد….»
بابررسي روايت های گوناگون می فهمیم كه امام حسين(ع) با توجه به اعجاز گونه بودن تمام خصوصيات آن حضرت از انگشت ابهام پيامبر(ص) شير نوشيده است و اين موضوع از نظر علماي شيعه صحيح و قابل اعتماد است، اگر چه علماي اهل سنّت آن را ذكر نكردهاند.و در مقام پذيرش اين موضوع و در تعارض بين اين روايات اينگونه ميتوان جمع نمود كه: امام حسين(ع) ابتدا دو يا سه يا حتي چهل روز از انگشت پيامبر شير خورده است و سپس بقيهي مدت را در دامان امالفضل گذرانيده، او پرورش و تربيت امام حسين(ع) را عهدهدار بوده ا ست.
(1)اصولكافي، كليني، ج 1، ص 366
(2)منتهي الآمال، شيخ عباس قمي، ص 206
(3)اصول كافي، كليني، ج 2، ص 366